تشکیل اولین جلسه شورای نخبگان بعد از وقفه چهار ساله
به گزارش خرید بک لینک، اولین نشست شورای نخبگان در دولت چهاردهم و بعد از وقفه ای چهار ساله با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان تشکیل شد.
به گزارش گروه علمی ایرنا از بنیاد ملی نخبگان، نشست شورای نخبگان در دولت چهاردهم با حضور حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان، سعید خدایگان قائم مقام، سعید سهراب پور مشاور رئیس، سید حسن حسینی مشاور عالی رئیس، علی نیک بخت معاون مستعدان و آینده سازان و نرگس حسین مردی معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان، رضا فرجی دانا، حجت الاسلام حمید پارسانیا، محمود فتوحی فیروزآباد، علی اکبر موسوی موحدی، شجاع احمدوند، فرناز جعفرپور و امید نقشینه در محل بنیاد برگزار شد.
افشین با اشاره به فاصله زمانی بوجود آمده از آخرین نشست شورای نخبگان اضافه کرد: آخرین بار در سال ۱۳۹۹ این شورا تشکیل شد و الان بعد از یک وقفه ای چهارساله باردیگر اجرا شد. بنا داریم که این شورا به شکل منظم تشکیل گردد، چون که مصوبات و نتایج حاصل از جلسات آن می تواند در راه اجرایی بنیاد تاثیر مستقیم داشته باشد.
وی اشاره کرد: شورای نخبگان بعنوان مغز متفکر بنیاد ملی نخبگان نقش برجسته ی در تصمیم سازی و هدایت بنیاد دارد و در اساسنامه هم به درستی به اهمیت این شورا پرداخته شده است.
لزوم ایجاد تغییرات در نقشه راه
افشین با اشاره به برخی انتقادات از بنیاد ملی نخبگان اظهار داشت: برخی اعتقاد دارند که بنیاد در سالهای اخیر تا حدی از مأموریت اصلی خود فاصله گرفته است. بنیاد ملی نخبگان از ابتدا با هدف کشف، رشد و بهره مندی از استعدادهای برتر شکل گرفت اما به مرور نقش حمایتی آن پررنگ تر شد. بیشتر آئین نامه های فعلی معطوف به پشتیبانی از نخبگان شناسایی شده است که البته این بخش هم از اهمیت بالایی برخوردارست.
ضرورت ایجاد توازن میان کشف استعدادهای جدید و پشتیبانی از نخبگان
رئیس بنیاد ملی نخبگان بر لزوم ایجاد توازن میان کشف و پشتیبانی از نخبگان تاکید کرد و اضافه کرد: اعتقاد دارم که باید هم زمان بر دو حوزه کشف استعدادهای جدید و حفظ و ارتقای نخبگان شناسایی شده تمرکز نماییم، استعدادهایی وجود دارند که خودجوش رشد کرده اند و وظیفه ما حمایت و هدایت آنها در راه صحیح است. از طرف دیگر، کشف استعدادهای ناشناخته هم از اهمیت بالایی برخوردار است، این کار به سبب محدودیت منابع انسانی بنیاد، نیازمند برنامه ریزی دقیق و استفاده از ایده ها و راهکارهای خلاقانه است.
دو وظیفه اصلی و مهم بنیاد
افشین با تقدیر از اعضای شورای نخبگان اظهار داشت: کشف و حفظ استعدادهای برتر، دو وظیفه اصلی و مهم بنیاد است که می تواند زمینه رشد کشور در حوزه فناوری، اجرایی و دیگر بخش ها را فراهم آورد. از تمام اشخاصی که عضویت در شورای نخبگان را پذیرفتند تشکر می کنم و امیدوارم با همراهی آنها، این شورا بتواند گامهای مؤثری در تحقق اهداف بنیاد بردارد.
نخستین نشست شورای نخبگان در دولت چهاردهم و مأموریت های جدید
در ادامه این نشست، حسینی دبیر شورای نخبگان و مشاور عالی رئیس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اهمیت این شورا اظهار داشت: این اولین نشست شورای نخبگان در دولت چهاردهم است. امیدوارم این شورا با ترکیب جدید خود بتواند گامهای مؤثری در ارتقای مأموریت ها و کارهای بنیاد ملی نخبگان بردارد.
ساختار بنیاد ملی نخبگان و ارکان آن
وی با تشریح ساختار بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: طبق اساسنامه، بنیاد دارای سه رکن اصلی است؛ هیئت امنا که پیشنهادات در ارتباط با آن عرضه شده و بزودی تشکیل خواهد شد، رئیس بنیاد و قائم مقام بنیاد که جایگاه آن در ارکان بنیاد تعریف شده است و شورای نخبگان که ترکیب اعضای حقیقی آن بسیار مترقی پیشبینی شده است، در این شورا از دانشمندان برجسته کشور، شخصیت های دارای جایگاه بین المللی، اساتید حوزه علمیه، محققان جوان و مدیران با سابقه در حوزه فناوری دعوت به عمل آمده است.
وظایف شورای نخبگان و اصلاحات در آئین نامه ها
حسینی با تکیه بر وظایف شورای نخبگان اظهار داشت: وظایف این شورا در آئین نامه ها مشخص شده است. تفسیر شرایط، شاخصها و امتیازات احراز نخبگی، همچون مواردی است که شورای نخبگان در آن نقش تعیین کننده دارد. در دوره های گذشته، برخی تغییرات در آئین نامه ها بوجود آمده که احتیاج به اصلاح دارد و شورای نخبگان می تواند در این راه کمک بزرگی باشد.
چالش های پیشِ روی بنیاد و اهداف اصلی آن
وی با اشاره به چالش های پیشِ روی بنیاد گفت: هم اکنون، فرایند شناسایی استعدادهای برتر تا حدی مغفول مانده و بیشتر تمرکز بر حمایت های مادی و معنوی از نخبگان بوده است. هدف اصلی، بازگشت به مسیر اصلی بنیاد، یعنی شناسایی استعدادهای جدید و پشتیبانی از آن هاست. همینطور تبدیل راهکارهای مناسب برای هدایت نخبگان بسمت نوآوری و کارآفرینی از دیگر وظایف شوراست که در دانشگاه ها هم به شکل جدی دنبال می شود.
جایگاه شورای نخبگان و مسئولیت های آن
حسینی در ادامه به جایگاه شورای نخبگان اشاره نمود و اظهار داشت: میتوان شورای نخبگان را کمیته علمی بنیاد دانست که مسئولیت پیشنهاد و تصویب برنامه های علمی را بر عهده دارد. این شورا می تواند در صورت ضرورت با پیشنهاد هیئت امنا یا رئیس بنیاد، وظایف جدیدی را برعهده گیرد.
تشکیل کارگروه های تخصصی
وی از تشکیل ۶ کارگروه تخصصی اطلاع داد و اضافه کرد: تابحال ۶ کارگروه در حوزه های «علوم مهندسی»، «علوم پایه»، «علوم انسانی»، «علوم پزشکی»، «هنر» و «علوم کشاورزی، منابع طبیعی و دامپزشکی» تشکیل شده است. دبیران این کارگروه ها منصوب شده اند و امیدواریم این ساختار بتواند در راه تحقق اهداف بنیاد گامهای مؤثری بردارد.
حسینی ضمن تقدیر از اعضای شورا و کارگروه ها، بر ضرورت همکاری و هم افزایی میان اعضای بنیاد تاکید کرد و اضافه کرد: تلاش همه ما اینست که بنیاد ملی نخبگان به جایگاه اصلی خود بازگردد و مأموریت های محوله را به بهترین شکل انجام دهد.
محدودیت تعداد برگزیدگان جایزه علامه طباطبایی
وی با تکیه بر محدودیت تعداد برگزیدگان جایزه علامه طباطبایی گفت: تعداد برگزیدگان نباید از یک حد مشخص فراتر رود تا ارزش و جایگاه آن حفظ شود. برآورد ما برای سال ۱۴۰۴ بین ۱۵ تا ۲۰ نفر است و این میزان می تواند متناسب با شرایط، متغیر باشد.
جایزه علامه طباطبایی؛ هدف گذاری و خصوصیت های آن
دبیر شورای نخبگان در ادامه به تشریح جایزه علامه طباطبایی پرداخت و اظهار داشت: جایزه علامه طباطبایی در بالاترین سطح هرم بنیاد قرار دارد و به سرآمدان علمی در رابطه با بنیاد اهدا می شود. این جایزه صرفا فردی نیست، بلکه ماهیتی جمعی دارد و می تواند از جانب استاد به دانشجویان دکتری وی هم تسری یابد. هدف از این جایزه، فعال سازی هسته های پژوهشی اساتید برگزیده است.
وی یکی از خصوصیت های مهم جایزه علامه طباطبایی را الگوسازی از برگزیدگان آن برشمرد و اشاره کرد: این افراد نه تنها به لحاظ علمی بلکه از نظر اخلاق فردی و اخلاق علمی، بعنوان نمونه های فرهنگی در دانشگاه ها مطرح می شوند. جایزه علامه طباطبایی می تواند مصداق بارز یک فعالیت فرهنگی باشد که در کنار ارتقای سطح علمی، ارزش های اخلاقی و فرهنگی را هم ترویج می دهد.
حسینی تاکید کرد: برگزیدگان این جایزه، شخصیت هایی هستند که علاوه بر موفقیت های علمی، در تربیت نسل آینده و پیشبرد کارهای پژوهشی نقش بسزایی دارند. امیدواریم با اهدای این جایزه، مسیر الگوسازی و پشتیبانی از نخبگان بیشتر از پیش هموار شود.
هرم پنج لایه ای نخبگی و طرح های اجرایی بنیاد ملی نخبگان
در بخش دیگری از این نشست، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به طرح های اجرایی بنیاد اظهار داشت: تابحال ۲۶ طرح از زمان تأسیس بنیاد اجرا شده است. بعضی از این طرح ها به علل مختلف در دوره های زمانی متوقف شده اند، اما طرح هایی که همچنان درحال اجرا هستند، بر مبنای هرم نخبگی در پنج لایه تعریف می شوند. این هرم از طبقه دانش آموزان مستعد شروع می شود و در بالاترین سطح به نخبگان و اساتید برجسته ختم می شود.
طرح های بنیاد؛ از دانش آموزی تا نخبگی
سعید خدایگان اضافه کرد: در لایه دانش آموزی، طرح شهاب درحال اجراست که با همکاری وزارت آموزش وپرورش به شناسایی استعدادهای برتر می پردازد. این طرح گسترده ترین برنامه بنیاد در این حوزه می باشد. در لایه دانشجویی هم چندین طرح فعال وجود دارد که همچون مهم ترین آنها میتوان به طرح احمدی روشن اشاره نمود که حلقه های حل مسئله با محوریت اساتید برجسته را تشکیل می دهد و دانشجویان در این حلقه ها به حل چالش های علمی و صنعتی می پردازند و طرح شهید وزوایی که با هدف پشتیبانی از دانشجویان ممتاز، المپیادی ها و نفرات برتر کنکور طراحی شده است و شامل بسته های آموزشی، پژوهشی و فناورانه می شود.
وی تصریح کرد: بنیاد ملی نخبگان همینطور به منظور تسهیل شرایط تحصیل دانشجویان مستعد تمام وقت دوره‌ی دکتری تخصصی و تمرکز بیشتر آنان بر انجام کارهای علمی و پژوهشی، تسهیلات ویژه ای را در چارچوب طرح پژوهش یار به آنان اعطا می کند تا ضمن پیوستگی مسیر علمی، پژوهشی، دانشجویان مستعد دکتری را در انجام پژوهش اصیل با رعایت زمان بندی ها تشویق و حمایت کند.
توجه ویژه به دانش آموختگان دوره دکتری
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به برنامه های در ارتباط با دانش آموختگان گفت: در این بخش، طرح جهت که همان طرح سابق شهید شهریاری است، از دانش آموختگان دوره دکتری حمایت می کند، برگزیدگان این طرح با معرفی به دانشگاه ها از شرایط استخدامی خارج از فراخوان بهره مند می شوند. همچنین، طرح مرحوم کاظمی آشتیانی برای پشتیبانی از اساتید جوان در بدو استخدام طراحی شده است که در چارچوب گرنت، مبلغی به این افراد پرداخت می شود. این مبلغ که پیشتر ۱۰۰ میلیون تومان بود، حالا به ۳۰۰ میلیون تومان بالا رفته است.
تجربه موفق طرح «جهت» در ساختار کارگروه های تخصصی
خدایگان در مورد ساختار کارگروه های تخصصی شورای نخبگان بنیاد به تجربه موفق طرح جهت اشاره نمود و اظهار داشت: در طرح جهت، هفت کارگروه تخصصی در بنیاد فعال می باشند که شامل فنی و مهندسی، علوم انسانی، معماری و هنر، کشاورزی و منابع طبیعی و دامپزشکی، علوم پزشکی، علوم پایه و علوم بالینی می شوند. بعنوان مثال در کارگروه فنی و مهندسی، رشته های گوناگونی در ذیل کارگروه تعریف شده است. در این مدل، برای هر کارگروه، یک دبیر و تعدادی عضو متخصص متناسب با پرونده های ارجاعی بعنوان داور و ارزیاب دعوت می شوند. انعطاف در ترکیب اعضای کارگروه ها بسیار حائز اهمیت می باشد، چونکه بعضی از حوزه ها مانند علوم انسانی بسیار گسترده هستند و احتیاج به اعضای شناور دارند تا بر مبنای تخصص در جلسات حضور یابند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد: شناوری اعضای کارگروه ها و دعوت از متخصصان در رشته های مختلف می تواند به افزایش کارآمدی و بهره وری کارگروه ها کمک نماید.
تشریح روند اهدای جایزه علامه طباطبایی
معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان و عضو حقوقی شورای نخبگان هم در نشست شورای نخبگان به تشریح روند اهدای جایزه علامه طباطبایی پرداخت و اظهار داشت: جایزه علامه طباطبایی بعنوان بالاترین نشان علمی بنیاد ملی نخبگان، به اساتید تراز اول کشور اختصاص می یابد. این جایزه بر مبنای آئین نامه و شیوه نامه ای مشخص، از میان اساتید و محققان برجسته کشور انتخاب و اهدا می شود.
نرگس حسین مردی با اشاره به دوره های برگزار شده اضافه کرد: از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، سه دوره از این جایزه برگزار شد و بعد از یک وقفه، در سال ۱۳۹۸ شاهد برگزاری دوره چهارم آن بودیم. در مجموع طی ۵ دوره، ۱۲۷ استاد برجسته کشور مورد تجلیل قرار گرفته اند. سه دوره از این مراسم با حضور رئیس جمهور وقت، یک دوره با معاون اول رئیس جمهور و یک دوره هم با حضور رئیس بنیاد ملی نخبگان برگزار شده است.
توزیع جوایز و بررسی رشته های برگزیده
وی در مورد توزیع جوایز گفت: از میان ۱۲۷ برگزیده، ۱۲۱ نفر از اساتید آقا و ۶ نفر از بانوان این جایزه را دریافت کرده اند. متأسفانه تابحال ۱۶ نفر از این برگزیدگان فوت کرده اند. در بررسی رشته ای، بیشترین برگزیدگان از حوزه علوم پزشکی و بهداشت هستند که ۳۶ نفر از این جایزه بهره مند شده اند. در حوزه های علوم پایه و فنی مهندسی هر کدام ۳۰ نفر، علوم انسانی و هنر ۲۴ نفر و علوم کشاورزی ۷ نفر موفق به دریافت این جایزه شده اند.
بازنگری آئین نامه ها و شیوه نامه های انتخاب برگزیدگان
معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان همینطور از بازبینی آئین نامه ها اطلاع داد و اظهار داشت: آئین نامه ها و شیوه نامه ها بازبینی شده است تا شرایط انتخاب برگزیدگان شفاف تر و دقیق تر شود. اساتید نمونه کشور، محققان برتر و اشخاصی که بر مبنای شاخصهای علمی و استنادی معتبر بین المللی شناخته می شوند، سه گروه اصلی برای دریافت این جایزه هستند. فرایند انتخاب برگزیدگان از راه کارگروه های تخصصی و بر مبنای جداول امتیازدهی به انجام می رسد.
برنامه ریزی برای قدردانی از برگزیدگان در اردیبهشت ۱۴۰۴
وی با اشاره به برنامه ریزی های انجام شده اظهار داشت: هدف اینست که از برگزیدگان جایزه علامه طباطبایی در اردیبهشت ۱۴۰۴ و هم زمان با روز معلم قدردانی شود. جلسات شورای نخبگان براساس برنامه ریزی ها تا ۳۰ دیماه برگزار می شود و کارگروه ها هم تا بهمن ماه جمع بندی خواهند داشت. پیشنهاد برگزیدگان تا ۲۰ اسفند انجام و تأیید نهایی توسط اعضای شورای نخبگان تا فروردین ۱۴۰۴ صورت خواهد گرفت.
تأکید بر استقلال و عدالت در انتخاب برگزیدگان
سعید سهراب پور، مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان هم با اشاره به رویه انتخاب برگزیدگان اظهار داشت: رسم بر اینست که مسؤلان به هیچ عنوان امکان دریافت جایزه را نداشته باشند. در گذشته ما اساتید برتر را انتخاب می کردیم و تاکید داشتیم که رؤسای دانشگاه ها نمی توانند برگزیده شوند، این رویه باید ادامه پیدا کند تا استقلال و عدالت در انتخاب حفظ شود.
اهمیت واژه گزینی در تعریف جایزه علامه طباطبایی/ تغییر نام جایزه علامه طباطبائی (ره) به «نشان» علامه طباطبائی(ره)
عضو حقیقی شورای نخبگان هم در این جلسه به اهمیت واژه گزینی در تعریف جایزه علامه طباطبایی پرداخت و اظهار داشت: در ایران، تفاوت میان نشان و جایزه، گاه گرفتار خلط مفهومی می شود. نشان بیشتر به تمام دستاوردهای یک فرد در طول زندگی علمی او تعلق می گیرد، اما جایزه معمولا به سبب یک اختراع، نظریه یا کشف خاص به فرد اهدا می شود. جایزه علامه طباطبایی بیشتر به عملکرد حرفه ای افراد در طول زندگی شان بازمی گردد و به این علت شاید واژه «نشان» برای آن مناسب تر باشد.
رضا فرجی دانا اضافه کرد: این نشان نمادین نیست و باید جنبه های حمایتی بیشتری داشته باشد. در گذشته، جوایزی همچون پوشش کامل بیمه، وام مسکن یا تسهیلات سفرهای زیارتی برای اساتید برگزیده درنظر گرفته می شد که به شکلی تکریم جایگاه علمی و اجتماعی آنان بود.
پیشنهادات برای بازبینی در طرح های اجرایی
محمود فتوحی دیگر عضو حقیقی شورا هم در ادامه پیشنهاد نمود که روند اجرای طرح ها و نتایج آنها مورد بازبینی قرار گیرد و اظهار داشت: طرح های مختلفی مانند طرح دانش آموختگی و طرح جهت درحال اجرا هستند و شاید نیاز باشد در جلسه ای جداگانه، گزارش عملکرد و خروجی این طرح ها بررسی شود. بعضی از این طرح ها توقعاتی برای افراد به وجود می آورد که گاه به سوءتفاهم هایی منجر می شود. باید بررسی نماییم که چه تغییراتی میتوان در این روند ایجاد کرد.
ضرورت حضور نمایندگان علوم اجتماعی و سیاسی در کارگروه های نشان علامه طباطبایی
رئیس دانشگاه علامه طباطبائی هم حضور نمایندگان از حوزه های علوم اجتماعی و سیاسی در کارگروه های جایزه علامه را ضروری برشمرد.
شجاع احمدوند اضافه کرد: حضور این افراد می تواند سبب تغییرات مؤثر و تصمیم گیری های جامع تر در فرایندهای انتخاب برگزیدگان شود.
وی همینطور پیشنهاد افزایش تعداد اعضای کارگروه ها را بیان کرد و بر این باور بود که این تغییرات می تواند به تقویت فرایند تصمیم گیری و دستیابی به نتایج بهتر در ارزیابی ها و انتخاب ها کمک نماید.
حضور افراد شاخص علوم انسانی و علوم اسلامی در کارگروه ها
در این نشست، حجت الاسلام حمید پارسانیا هم با بیان اهمیت حوزه علوم انسانی و اسلامی بر ضرورت حضور افراد شاخص از این حوزه ها در کارگروه ها تصریح کرد و اظهار داشت: این حضور می تواند به تقویت تصمیم گیری ها و پاسخگویی بهتر به چالش های موجود کمک نماید و روند کار را بسمت ارتقای کیفیت هدایت کند.
در ادامه نشست، علی اکبر موسوی موحدی و فرناز جعفرنژاد به بیان نقطه نظرات خود در رابطه با شورای نخبگان و طرح های بنیاد پرداختند.
ضرورت به کارگیری شیوه های علمی و فناورانه در هدایت دانش آموزان
علی نیک بخت معاون مستعدان و آینده سازان بنیاد ملی نخبگان هم در این جلسه با اشاره به طرح «شهاب» (شناسایی و هدایت استعدادهای برتر دانش آموزی) اظهار داشت: این طرح با همکاری آموزش وپرورش بر پایه مدلهای علمی و منطقی اجرا شده است. ما توانسته ایم دانش آموزان مستعد را در حوزه های علمی، هنری و اجتماعی شناسایی نماییم. هر چند فرایند هدایت این دانش آموزان نیازمند برنامه ریزی های بیشتر است و در مرحله ابتدایی قرار دارد، اما بزودی برنامه های در رابطه با این بخش عرضه خواهد شد.
وی اضافه کرد: برخلاف طرح های دانشجویی که با جامعه ای محدودتر مواجه هستیم، در حوزه دانش آموزی با ۱۵ میلیون دانش آموز سر و کار داریم که هر کدام استعداد و خلاقیت خاص خویش را دارند. روش های سنتی استعدادیابی دیگر کارآمد نیستند و نیاز است که از شیوه های علمی و فناورانه بهره بگیریم.
نقش آموزش وپرورش در طرح شهاب
امید نقشینه از معاونان سمپاد و عضو حقیقی شورای نخبگان هم در این جلسه در مورد نقش آموزش وپرورش و طرح شهاب اظهار داشت: خوشبختانه توجه ویژه ای به حوزه آموزش وپرورش انجام شده است. در گذشته، برخی متولیان طرح شهاب بطور جدی پای کار نبودند، اما با احیای مدارس سمپاد، این روند بهبود یافته است. هم بنیاد ملی نخبگان و هم آموزش وپرورش دراین خصوص حساسیت و دغدغه دارند و امیدواریم با حمایت شورا، طرح شهاب به شکل کامل و مؤثر اجرا شود.
در پایان این نشست، احکام اعضای حقوقی و حقیقی شورای نخبگان بنیاد ملی نخبگان توسط معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان به اعضای این شورا تقدیم شد.
