به گزارش خرید بک لینک، سرقت علمی یا کپی برداری در پژوهشها به عملی گفته می شود که در آن، فرد بدون اشاره به منابع اصلی، اطلاعات، نتایج یا ایده های دیگران را به نام خود منتشر می کند.
این معضل از چالش های عمده ای است که بسیاری محققان و دانشگاه ها در سطح جهانی با آن مواجهند و می تواند تاثیرهای منفی بر کیفیت و اعتبار پژوهشها داشته باشد. در این یادداشت، به بررسی دلایل و نتایج این پدیده همینطور راهکارهای مقابله با آن پرداخته خواهد شد.
یکی از علل اصلی سرقت علمی، فشارهایی است که محققان برای انتشار مقالات و ثبت دستاوردهای علمی تحت آن قرار دارند. در نظام های آموزشی و پژوهشی، اغلب ارزیابی ها و ارتقاءها بر مبنای تعداد مقالات انتشار یافته صورت می گیرد، نه کیفیت محتوای آنها. این فشار می تواند سبب شود برخی محققان به جای انجام پژوهش های اصیل، به سرقت علمی روی آورند.
دلیل دیگر، کمبود آگاهی در مورد اصول اخلاقی پژوهش و اهمیت دادن به صحت و امانت داری علمی است. در بسیاری موارد، محققان جوان یا اشخاصی که در شرایط فشرده زمانی قرار دارند، امکان دارد بدون درک کامل از عواقب سرقت علمی، ناخواسته مرتکب این عمل بشوند. همچنین، دسترسی ساده به منابع علمی از راه اینترنت و پایگاه های داده، این امکان را برای برخی افراد فراهم می آورد که بدون ذکر منبع، مطالب دیگران را در مقالات خود استفاده نمایند.
سرقت علمی نتایج زیادی دارد که نه تنها بر فرد محقق، بلکه بر جامعه علمی به صورت کلی تأثیر منفی می گذارد. یکی از مهم ترین نتایج آن، صدمه به اعتبار علمی محققان است. زمانیکه سرقت علمی کشف می شود، اعتبار فرد پژوهشگر بشدت صدمه می بیند و امکان دارد منجر به از دست دادن موقعیت های شغلی و تحقیقاتی شود.
علاوه بر این، سرقت علمی می تواند باعث گمراهی و انتشار اطلاعات نادرست یا بی کیفیت شود که بر روند پیشرفت علمی تأثیر منفی می گذارد. وقتی که محققان از ایده های بی کیفیت یا نادرست استفاده می نمایند، نه تنها به اعتبار خود صدمه می زنند، بلکه امکان دارد نتایج تحقیقات غلط بعنوان مبنای تصمیم گیری های علمی و عملی مورد استفاده قرار گیرند.

درصد سرقت علمی در جهان

راهکارهای مقابله با سرقت علمی

آموزش اصول اخلاقی پژوهش

مهم ترین راهکار برای مقابله با سرقت علمی، آموزش و ترویج اصول اخلاقی در محیط های آموزشی و پژوهشی است. دانشگاه ها و موسسات پژوهشی باید برنامه های آموزشی منظم برای دانشجویان و محققان در زمینه اخلاق علمی و اهمیت امانت داری در پژوهشها برگزار کنند.

استفاده از نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی

استفاده از نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی نظیر Turnitin یا iThenticate می تواند بعنوان ابزاری مؤثر برای شناسایی و پیشگیری از کپی برداری در مقالات علمی و رساله ها عمل کند. این نرم افزارها قادر اند مشابهت های متنی را شناسایی کرده و به محققان و اساتید کمک کنند تا قبل از انتشار مقالات، از صحت منابع استفاده شده مطمئن شوند. سامانه مشابهت یاب که توسط پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در دسترس اساتید دانشگاه و دانشجویان قرار گرفته، ابزاری مناسب جهت مقابله با سرقت علمی در پژوهش های دانشگاهی است.

تقویت نظارت و ارزیابی های دقیق تر

ایجاد فرآیندهای دقیق تر برای ارزیابی مقالات و پژوهشها می تواند مانع از پذیرش مقالات دارای محتوای کپی شده شود. داوران و اعضای هیئت علمی باید به دقت مقالات را بررسی و از پذیرش مقالات سطحی و کپی شده جلوگیری نمایند.

تشویق به پژوهش های اصیل و نوآورانه

در برخی سیستم های علمی، فشار زیادی برای چاپ مقالات زیاد وجود دارد. این فشار می تواند محققان را بسمت انجام پژوهش های کم ارزش و تکراری سوق دهد. با این وجود، اگر دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی به محققان برای پژوهش های نوآورانه و اصیل انگیزه دهند، احتمال کپی برداری کاسته می شود.
ایجاد فرهنگ شفافیت و صداقت در محیط های علمی می تواند سبب کاهش انگیزه های سرقت علمی شود. محققان باید بدانند پژوهش های اصیل نه تنها از نظر علمی ارزشمندتر هستند، بلکه اعتبار و احترام بیشتری هم به همراه خواهند داشت.

برخی از قوانین بازدارنده موجود در ایران

الف) قانون پشتیبانی از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان (حقوق معنوی)
قانون پشتیبانی از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان که در سال ۱۳۴۸ تصویب گردید، بعنوان یکی از مهم ترین قوانین در ایران در زمینه پشتیبانی از حقوق معنوی بحساب می آید. این قانون به حقوق ناشران و مولفان در مورد آثار علمی، ادبی و هنری پرداخته و نقض این حقوق بخصوص در چارچوب سرقت علمی یا کپی برداری غیر مجاز را ممنوع می کند.
طبق این قانون، هرگونه استفاده غیر مجاز از آثار علمی و پژوهشی دیگران می تواند منجر به مجازات های مختلف همچون جریمه مالی یا حبس شود.
ب) مقررات دانشگاه ها و موسسات آموزشی
دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در ایران برای مقابله با سرقت علمی مقررات داخلی خاص خویش را دارند که اغلب شامل استفاده از نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی مانند Turnitin و بررسی دقیق مقالات و رساله های دانشجویی است. اگر فردی در فرایند تحقیقاتی خود از منابع غیر مجاز استفاده نماید یا دست به کپی برداری بزند، امکان دارد از ادامه تحصیل یا پذیرش مقالات علمی محروم شود.
در برخی دانشگاه ها، اگر سرقت علمی از فردی کشف شود، امکان دارد مقاله یا رساله مورد نظر به حالت تعلیق درآید و حتی اقداماتی مانند رد مقاله، اخراج از دانشگاه یا لغو مدرک تحصیلی صورت گیرد.
ج) قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری
هرچند این قانون بیشتر به ثبت اختراعات و علایم تجاری پرداخته است، اما در مواردی که سرقت علمی در ارتباط با نوآوری های علمی و اختراعات باشد، می تواند با استناد به قوانین ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی، اقدامات قانونی ضد افراد خاطی صورت گیرد.
د) قانون جرایم کامپیوتری (مصوب ۱۳۸۸)
ماده ۲۵ این قانون به جرایم در ارتباط با سرقت علمی در فضای سایبری اشاره دارد و اعلام می کند که هر گونه استفاده غیر مجاز از داده ها و اطلاعات علمی و سرقت در این بستر قابل پیگیری می باشد. این ماده در موارد سرقت علمی در محیط های دیجیتال و اینترنتی هم به کار می رود.
سرقت علمی تهدیدی جدی برای اعتبار و پیشرفت علمی است که محققان، دانشگاه ها و نهادهای نظارتی باید بیشتر به آن توجه نمایند. آموزش اصول اخلاقی پژوهش، استفاده از ابزارهای تشخیص سرقت علمی و تقویت فرآیندهای ارزیابی، همچون راهکارهایی است که می توانند به مقابله با این معضل کمک نماید. تنها با تقویت فرهنگ صداقت و امانت داری در جامعه علمی میتوان به کاهش سرقت علمی و ارتقای کیفیت پژوهشها دست یافت.
انتشار مطالب در باشگاه نخبگان ایرنا به منظور تبادل آرا و نظرات متعدد جامعه است و الزاما به معنای تأیید کامل محتوای آن نیست. ایرنا آمادگی انتشار نقد و بررسی دیدگاه های انتشار یافته را دارد.

آموزش اینترنت دیجیتال سیستم