رئیس انجمن هوش مصنوعی: لزوم بازنگری سند ملی هوش مصنوعی

به گزارش خرید بک لینک، رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران ضمن اشاره به لزوم بازنگری و اصلاح سند ملی هوش مصنوعی اظهار داشت: نگاشت نهادی و وظیفه سازمان های مختلف در این سند به شکل مشخص، تعیین نشده است و باید این مورد برای تحقق اهداف سند بهتر تبیین شود.
به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا نشست تخصصی بررسی و نقد سند ملی هوش مصنوعی امروز (شنبه) در محل پژوهشگاه فضای مجازی وابسته به مرکز ملی فضای مجازی با حضور کارشناسان و متخصصان همینطور نمایندگانی از صنوف در رابطه با هوش مصنوعی برگزار شد و به شکل برخط در اختیار علاقه مندان قرار گرفت.
سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و دوم مرداد گذشته از جانب محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری و رئیس وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجرا به نهادهای ذی ربط ابلاغ گردید. این سند در جلسه ۹۰۱ تاریخ ۲۹ خردادماه ۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده بود.
معاون نظارت و ارزیابی ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بعنوان نماینده این شورا و مرکز روند تدوین و تصویب این سند در شروع این نشست توضیحاتی در مورد روند تدوین آن عرضه داد و اظهار داشت: روند تدوین سند از سال ۱۴۰۱ شروع شد و در نهایت اسفند ۱۴۰۱ پیش نویس سند را برای همه دستگاه های متولی و در رابطه با زمینه هوش مصنوعی ارسال کردیم. رایزنی ها ادامه یافت و در نهایت در سال ۱۴۰۲ موارد مطرح شده در سند لحاظ شد.
کریم زاهدی ادامه داد: در نهایت کلیات سند ملی هوش مصنوعی در اردیبهشت ۱۴۰۳ در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی و جزئیات آن در شورای معین تصویب و تیرماه ۱۴۰۳ ابلاغ گردید.
وی تصریح کرد: سند ملی هوش مصنوعی در مجموع و در مقایسه با بقیه سندهای در رابطه با کشورهای دیگر سند مناسبی است، مشارکت دستگاه ها نسبتا خوب بود و کارهای خوبی دراین زمینه انجام شد. در این روند از نظرهای کارشناسی دانشگاه ها و دیگر نهادهای تخصصی هم استفاده کردیم و در مجموع عقبه کارشناسی خوبی دارد.

سند هوش مصنوعی ۵ ساله است نه ۱۰ ساله

زاهدی تصریح کرد: به سبب تحولات زیاد هوش مصنوعی نظر کلی این بود که زمان سند ۵ ساله باشد و هر ۵ سال یکبار روزامد شود ولی می دانیم روند تصویب سندها در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی طولانی است و این نظر در شورا رد شد. با توجه به این بعضی بخش های سند مانند بخش اهداف ۵ ساله و بخش اولویت ها ۳ ساله ولی سند در کل ۱۰ ساله است. البته شورای ملی راهبری هوش مصنوعی که در سند پیشبینی شده و باید تشکیل گردد می تواند در صورت درخواست روزامدسازی در سند را بدهد ولی به صورت کلی بازنگری سند طی مدت یک یا دو سال ممکن نیست.
وی تصریح کرد: هر دستگاه و وزارت خانه مرتبطی با زمینه هوش مصنوعی باید ره نگاشت خویش را در شورای ملی راهبری هوش مصنوعی تصویب و برای تحقق آن اقدام نماید. ولی شورای عالی انقلاب فرهنگی یا مجلس شورای اسلامی نمی تواند برای روزامدسازی ره نگاشت هر وزارت خانه ای اقدام نماید و باید از ظرفیت شورای ملی راهبری هوش مصنوعی استفاده نمود. ازاین رو بار تخصصی هوش مصنوعی و موضوعات در رابطه با آن بر دوش شورای ملی راهبری هوش مصنوعی است.
معاون نظارت و ارزیابی ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در انتهای سخنان خود نتیجه گیری کرد: شورای ملی راهبری هوش مصنوعی یک شورا و متشکل از جمع متخصصان است که می توانند طرح های اجرایی را روزآمد کنند و معمول روند بقیه سندها همین است.
وی تصریح کرد: این سند هوش مصنوعی را به اولویت کشور تبدیل و در فرایندهای برنامه ریزی جایگاه مشخصی به وجود می آورد. همینطور برای کسانی راهگشاست که مسئولیت های اجرایی دارند. در فضای سیاسی هم منطق تخصصی را تسری می دهد و التهابات سیاسی را از روی دوش بدنه کارشناسی و تخصصی برمی دارد.

تشکیل انجمن هوش مصنوعی، برگزاری نخستین کنفرانس و چاپ نخستین مجله

در ادامه این نشست رئیس انجمن هوش مصنوعی به تاریخچه شکل گیری این انجمن اشاره نمود و اظهار داشت: اواخر سال ۱۴۰۲ احساس کردیم باید یک نهاد علمی، غیردولتی و غیرانتفاعی برای راهبری ظرفیتهای هوش مصنوعی شکل گیرد و به این صورت انجمن علمی هوش مصنوعی بعنوان یک انجمن علمی همان سال مجوز گرفت.
محمدهادی زاهدی اضافه کرد: انجمن های علمی که از معاونت پژوهش وزارت علوم مجوز می گیرند وظایف مختلفی دارند که کمک به توسعه و ترویج زمینه تخصصی و علمی آنها در جامعه یکی از این وظایف است. یکی از تکالیف انجمن هوش مصنوعی که در سند ملی هوش مصنوعی هم قید شده است، تنظیم گری مقررات و تدوین الزامات در کشور در رابطه با هوش مصنوعی است.
وی افزود: بر مبنای سند شاخص هایی مشخص شده که باید در افق ۵ ساله و تا سال ۱۴۰۷ ما یک مجله علمی تخصصی در زمینه هوش مصنوعی داشته باشیم. این مورد مورد پیگیری قرار|گرفت و مجوز چاپ نخستین مجله را گرفتیم، نخستین شماره آن در شهریور چاپ خواهد شد. همینطور بر مبنای سند مجامع تخصصی باید شکل بگیرد که انجمن هوش مصنوعی یک مجمع تخصصی دراین زمینه است.
زاهدی با اشاره به اهمیت برگزاری کنفرانس های علمی در سطح بین المللی هم گفت: نخستین کنفرانس انجمن هوش مصنوعی اسفند جاری برگزار می شود، رویکرد هوش مصنوعی همراستا با سیاست های حاکمیت و رویکرد علمی است و بر این اساس باید شبکه نخبگانی را از جهت تکمیل چرخه هوش مصنوعی تشکیل دهد و دراین زمینه باید از نخبگان ایرانی داخل و خارج کشور باید کمک گرفت.

عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در ادامه به بررسی و نقد سند ملی هوش مصنوعی پرداخت و افزود: می دانیم این سند باید تدوین می شد و این مورد مورد تایید انجمن هوش مصنوعی هم است. همینطور روند تدوین و تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی هوشمندانه بود چونکه شورا متولی اسناد علم و فناوری و موضوعات فرهنگی و اجتماعی است.
وی به لزوم بازبینی و اصلاح سند ملی هوش مصنوعی تصریح کرد و تصریح کرد: وقتی کلیات سند تصویب و اعلام گردید امیدوار بودیم سند بازبینی و بعد ابلاغ شود ولی تیرماه بدون بازبینی ابلاغ گردید. حالا هم امیدواریم این سند در کمترین زمان امکان اصلاح و بازبینی داشته باشد.
مدیر کل فناوری اطلاعات، هوشمندسازی و امنیت فضای مجازی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: سند به رغم نکات خوب و مولفه های مناسبی که دارد، حاوی نکاتی است که سبب می شود عملیاتی نباشد و مثلاً نتوانیم بگوییم تا ۵ سال به جای خوبی می رسیم. اگر این سند را با سندهای مشابه کشورهای دیگر مقایسه نماییم، می بینیم حتی حالا هم یک سال و نیم عقب هستیم. چونکه افق سند ۱۴۰۷ است و ما حالا نیمه سال ۱۴۰۳ هستیم، ضمن این که زمانی هم برای تشکیل شورای ملی راهبری نیاز است.

روح حاکم بر سند مشخص نیست
وی اظهار داشت: روح حاکم بر سند معلوم نیست و من آنرا متوجه نمی شوم. برخی سندها توسعه ای، برخی محافظه کارانه، برخی هم محدودکننده است ولی این سند همه موارد را دارد و روح حاکم بر آن به راحتی مشخص نمی گردد.
زاهدی اضافه کرد: بزرگ ترین نقد به سند اینست که نگاشت نهادی سند معین نمی باشد، یعنی هر سازمانی نمی داند چه وظیفه ای برای تحقق اهداف سند دارد. هر سازمان در نهایت تکلیف های کلی دارد و مثلاً معلوم نیست وزارت علوم چه کاری باید بکند و در زمینه آموزش فقط ذکر شده است که باید تعداد دانشجویان دکتری هوش مصنوعی افزایش یابد ولی هوش مصنوعی یک رشته و حتی حوزه میان رشته ای نیست و فرارشته ای است. به جای این باید قید می شد رشته هایی با نگاه فرارشته ای و رویکرد فرارشته ای باید طراحی و در دانشگاه ها تدریس گردد.
زاهدی در انتها این بخش از سخنان خود گفت: بهتر بود استادان برتر زمینه هوش مصنوعی در یک جلسه قبل از تدوین سند هوش مصنوعی دعوت شده و از آنها درخواست نظر می شد.
رئیس کمیسیون هوش مصنوعی نظام صنفی رایانه ای هم بعنوان یکی دیگر از سخنرانان این نشست اظهار داشت: نظامی برای اعمال و ارجاع به بازخوردهای همه ذی نفعان با رعایت منبع در این سند وجود ندارد و بخش های مختلف هوش مصنوعی در سند لحاظ نشده است و برای نمونه اهداف و اولویت های هوش مصنوعی صنعتی باید به شکل مشخص متمایز می شد.

حجم بازار هوش مصنوعی در کشور ناچیز است
محمدرضا معبودیان اشاره کرد: مورد دیگری که در سند معلوم نیست جایگاه ایران در منطقه و یا جهان است این که در کدام بخش هوش مصنوعی می خواهیم برتری و تسلط داشته باشیم. در مورد ابزارهای زبانی یا چت بات ها انتخاب های ما و برنامه عملی چیست. برنامه و اهداف هر کدام از سازمان ها چیست و چطور باید به آن اهداف دست یابند.
وی با اشاره به سهم هوش مصنوعی از تولید ناخالص داخلی کشورهای منطقه گفت: عربستان سعودی بر مبنای برنامه ریزی ۱۲.۴ درصد و مصر ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی خویش را تا سال ۲۰۳۰ به هوش مصنوعی اختصاص داده اند. حالا سوال اینست که ما چه بازاری را می خواهیم ایجاد کنیم؟ تا وقتی بازار و گردش پول وجود نداشته باشد، اهداف به نتیجه نمی رسد.
معبودیان با عرضه آماری اظهار داشت: امروز حجم بازار هوش مصنوعی ۳ تا ۵ هزار میلیارد تومان است (که مطابق قیمت دلار آزاد) ۸۳ میلیون دلار است، همینطور بر مبنای سند باید تا سال ۱۴۰۷ به ۴۱۵ میلیون دلار و تا ۱۴۱۱ به یک و نیم میلیارد دلار برسد که مبلغ بسیار کمی برای کشور ما است.
رئیس کمیسیون هوش مصنوعی نظام صنفی رایانه ای در ادامه فقدان آمار دقیق در حوزه های مختلف را یکی دیگر از معایب سند دانست و اضافه کرد: باید بدانیم در چه حوزه ای می خواهیم نقش افرینی نماییم و مزیت راهبردی ما در آن حوزه چیست. برای نمونه هوشمندسازی و هوش مصنوعی متفاوت می باشد و هوشمندسازی بیشتر در شاخه اینترنت اشیاه و حسگرها تعریف شده و هوش مصنوعی در زمینه ابزارهای زبانی و غیره. در صورت بازبینی در سند این دو مبحث باید از هم متمایز شود.

منبع: